Recognizing the Diversity of Background, Approach, and Sensibility of the HRG Team
This report is the product of an experimental collaboration of a group of about thirty scholars—historians, social scientists, and demographers based in the United States, the UK, and Israel. Some of us are graduate students, others are early-career scholars, and others have been involved in academic research for decades. What connects us all is that we conduct research with and about Haredi Jews. The report reflects the distinct topics and methodologies of our respective disciplines, including tensions among them. Some of us study historical texts, such as rabbinic leaders’ writings, state and legal documents, or the popular Yiddish press, to narrate how Haredim in prewar and postwar contexts organized their lives, interacted with the state, with non-Jews and with non-Haredi Jews. Others of us study broad population trends, using statistics to tell a very different kind of story, one that uses numbers to answer questions such as how many Haredim are there? Where and how do they live? Are voting patterns changing? The social scientists among us, including anthropologists, sociologists, religious studies, and media scholars, use ethnography to learn about the everyday lived experiences of Haredi men, women, and children in the recent past and the contemporary period. This report is an effort to integrate these different approaches, bodies of knowledge, and orientations to knowledge about Haredim, to collaboratively try to make sense of a set of changes that we are collectively hypothesizing as a “Haredi moment.” And while we aim to represent Haredi life in its own terms, we simultaneously acknowledge that we are writing for a generally non-Haredi audience.
The diversity of approaches that inform the Haredi Research Group runs deeper than varying disciplinary backgrounds, training, or methods. As Jewish studies scholars and Jews ourselves, we have our own historical and contemporary relationships to and with Haredim. And because scholarship is always political and shaped by our relationships to those we work with, it is important to acknowledge our positioning as researchers as well. For example, some of our members are Ashkenazic and some are Sephardic, some Israeli, some European, and some North American. We have members who identify as Haredi or Modern Orthodox, navigating both living in and analyzing their own communities. Others were part of a Haredi or Orthodox Jewish communities at some point, but have since left, an experience which has shaped their interests, attachments, and intellectual and political commitments. Still others are outsiders to Haredi life sharing very little in terms of beliefs, practices, and politics. There are also some of us who defy these categories altogether. Indeed, our different positionings during the collaborative process of writing this report has led to intense discussions and disagreements about tone, topics to be included, what “counts” as data, and the politics of representation. During the writing, some of our members reminded the group to be careful about exoticizing Haredim, smoothing over their many distinctions, or claiming to speak about those quite capably speaking for themselves.
In sum, collaborating with so many to write this report required pooling our very different approaches to research and making intellectual and personal compromises. To articulate the Haredi moment in a clear, concise, and accessible way meant that references to other scholarship, including our own, had to be limited, and complex arguments and histories had to be condensed. And just as we are constantly reminded of the diverse academic approaches within our group, we are also aware of our different personal perspectives and aims that also influence our scholarship. As a group with many strong opinions, one of our strengths is a willingness to revisit and debate what we know and how we know it. This keeps scholarship honest both to those with whom we work and to our reading publics.
מי אנחנו ומה חיבר אותנו
העמדה והרגישות של צוות HRG: הכרה במגוון
דו”ח זה הוא תוצר של שיתוף פעולה חלוצי בין כשלושים חוקרים וחוקרות – היסטוריונים, מדעני חברה ודמוגרפים מיבשות ומדינות שונות, בעיקר מארצות הברית, בריטניה וישראל. חלקנו סטודנטים לתארים מתקדמים, חלקנו הינם חוקרים בתחילת הקריירה, ואחרים עוסקים במחקר אקדמי במשך עשרות שנים. מה שמחבר בינינו הוא הסקרנות המשותפת באשר לעולם החרדי והעובדה שכולנו עורכים מחקרים ביחד עם ועל יהודים חרדים. הדו”ח משקף את העושר התמאטי והמתודולוגי של הדיסציפלינות שלנו, לרבות המתחים והפערים ביניהן. חלקנו לומדים טקסטים היסטוריים, כמו כתבי רבנים, מסמכים ממלכתיים ומשפטיים, או עיתונות ביידיש פופולרית, זאת כדי להבין ולהמשיג כיצד חרדים במאות ה-18 וה-19 ארגנו את חייהם, קיימו אינטראקציה עם הרשויות, עם קבוצות יהודיות אחרות ועם לא-יהודים. חלקנו עושים שימוש בסטטיסטיקה בכדי לחקור מגמות רחבות באוכלוסייה ולספר סיפור חשוב סביב שאלות על מספר החרדים, מקומות וצורות החיים שלהם, ודפוסי ההצבעה המשתנים שלהם. מדעני החברה שבינינו, כולל אנתרופולוגיות, סוציולוגים, חוקרים ממדעי הדת וחוקרות תקשורת, משתמשים באתנוגרפיה על מנת ללמוד על חוויות ומשמעויות החיים היומיומיות של גברים, נשים וילדים חרדים בעבר הקרוב ובתקופה העכשווית. דו”ח זה הוא מאמץ לשלב בין הגישות, גופי הידע והאוריינטציות השונות הללו בכדי ליצר ידע קוהרנטי ושלם יותר על חרדים. מתוך סינתזה בין הגישות השונות אנו מאמינים שאנו מספקים תמונה מלאה יותר על אודות “הרגע החרדי”. למרות שאנו שואפים לייצג את החיים החרדים במונחים הלקוחים מתוך העולם החרדי, ובנאמנות לו, חשוב לנו להדגיש שאנו חוקרים חיצונים, ואנו כותבים לרוב עבור קהל לא-חרדי.
המגוון שאנו מביאים אתנו כקבוצה מתבטא לא רק בכך שאנו מגיעים מרקעים דיסציפלינריים שונים שבהם מתקיימות והכשרה ושיטות מחקר שונות. כחוקרים וחוקרות במדעי היהדות – וכיהודים בעצמנו – אנחנו מכירים בכך שיש לנו עצמנו עמדות ותפיסות ביחס ליהדות חרדית ושאנו מנהלים מערכות יחסים עם יהודים חרדים. מכיוון שמחקר הוא לעולם מהלך פרשני ממוקם, הוא בהכרח מהלך פוליטי המעוצב על ידי היחסים שלנו עם האחר הקרוב והרחוק. חשוב לנו לכן להכיר במיצוב שלנו כחוקרים וכיהודים. למשל, בעוד מספר חברים בקבוצה הינם אשכנזים, אחרים הם ספרדים; בעוד חלקם ישראלים, חלקם אירופאים וחלקם צפון אמריקאים. יש בינינו חרדים או אורתודוכסים מודרניים, המתמרנים בין חייהם הפרטיים לעבודת המחקר ובין ההשתתפות בקהילות שלהם לבין לקיחת פרספקטיבה מחקרית של ניתוח. חוקרים אחרים בקבוצה עזבו קהילות יהודיות חרדיות או אורתודוקסיות, חוויה שעיצבה את השאלות, היחסים המחקריים והמחויבויות האינטלקטואליות והפוליטיות שלהם. אחרים, לעומתם, רחוקים מהחיים החרדיים וחולקים מעט מאוד עם יהודים חרדים במונחים של אמונות, מנהגים ופוליטיקה; כמה מאתנו אף מתנגדים וביקורתיים ביחס לאורחות חיים אלו. אכן, המיקומים השונים על הצירים החברתיים והאמוניים הללו הובילו לדיונים אינטנסיביים ולחילוקי דעות בקבוצה בנוגע לטון ולתוכן הפרסום, וסביב שאלות יסוד כמו מה “נחשב” כנתונים ומהי פוליטיקת הייצוג הראויה. במהלך התגבשות הקבוצה והכתיבה המשותפת, כמה מחברינו הזכירו לקבוצה שוב ושוב על הסכנה שבאקזוטיזציה של חרדים או בהאחדה מזויפת שלהם; חשוב לנו לכן להקפיד להבחין בין שלל הקהילות והמגזרים של החברה החרדית, לא למוסס את הבחנות הרבות ביניהם, ובעיקר – לא לדבר בשם אלו שיכולים לדבר בעד עצמם.
לסיכום, שיתוף הפעולה המגוון ומרובה המשתתפים.ות תבע מאתנו איחוד גישות ופשרות אינטלקטואליות ואישיות. בכדי לנסח את ״הרגע החרדי״ בצורה ברורה, תמציתית ונגישה, כפי שאנחנו מבקשים לעשות, נדרשנו לצמצם את ההתייחסות למחקרים רבים, כולל המחקרים שלנו, להבליע דקויות ולפשט היסטוריות מורכבות. לצד זה שאנו לוקחים בחשבון את הגישות האקדמיות המגוונות בקבוצה שלנו, אנו מודעים גם לנקודות המבט והמטרות האישיות המגוונות אשר משפיעות על המחקר ועל התובנות שלנו. כחוקרים וחוקרות עם דעות נחרצות, הערך המוסף שלנו כקבוצת עבודה הוא הנכונות לחזור ולדון במה שאנו יודעים ולבדוק כיצד אנו יודעים זאת. גישה כזו מטפחת מחקר כנה, צנוע, רגיש, סקרן ומדויק – הן כלפי הקולגות שלנו והן אל מול ציבור הקוראים שלנו.
ווער מיר זענען און וויאזוי מיר זענען זיך צונויפגעקומען אנערקענען די ברייט פארשידענע הינטערגרונדן, מהלכים און שטעלונגען פון דער HRG גרופע
דער באריכט איז ארויסגעקומען פון א פרואוו אויף צוזאמארבעט דורך א גרופע פון בערך דרייסיג פארשער און שטודירער — היסטאריקער, סאציעלע וויסנשאפטלער און דעמאגראפיקער, אין אמעריקע, ענגלאנד, און ארץ ישראל. צווישן אונז זענען פאראן פארשונג סטודענטן, אנהייב קאריערע געלערנטע, ווי אויך אנדערע מיט ערפארונג אין אקאדעמישע פארשונג שוין צענדליגע יארן. אונזער קשר באשטייט פון דעם וואס מיר שטודירן אלע איבער חרדישע אידן. דער באריכט שפיגלט אפ די באזונדערע טעמעס און מעטאדאלאגיעס פון אונזערע באזונדערע געביטן — אריינגערעכנט די שפאנונגען צווישן די אלע. צווישן אונז זענען פאראן שטודירער פון היסטארישע כתבים, ווי צ.ב.ש. שריפטליכע מאטריאלן פון חרדישע מנהיגים, רעגירונגס און לעגאלע דאקומענטן, אדער די פאפולערע אידישע פרעסע כדי צו קענען ערקלערן גענוי וויאזוי חרדישע אידן האבן, סיי בעפאר׳ן קריג און סיי נאכ׳ן קריג, זיך מסדר געווען זייער הילוך החיים, און זייערע באציאונגען מיט רעגירונג אינסטאנצן, מיט נישט-אידן און מיט נישט-חרדים. ווידער זענען פאראן צווישן אונז אנדערע וועלכע שטודירן ברייטע נטיות ביי דער באפעלקערונג, ניצנדיג סטאטיסטיק אויף צו דערציילן גאר אן אנדערער סארט געשיכטע, אזאנס וואס ניצט ציפערן און צאלן אויף צו ענטפערן פראגעס ווי צ.ב.ש.: וויפיל חרדישע אידן זענען פאראן? וואו און וויאזוי וואוינען זיי? צי זעען זיך אן שינויים אין זייערע שטימען און פאליטישע נטיות? די סאציעלע וויסנשאפטלער צווישן אונז, אריינגערעכנט אנטראפאלאגן, סאציאלאגן, חוקרים איבער רעליגיעזע ענינים און מעדיע שטודירער, ניצן עטנאגראפיע אויף צו פארשטיין די טאג-טעגליכע לעבנס-ערפארונגען פון חרדישע מענער, פרויען און קינדער אין די לעצטערע יארן בפרט און אין דער אלגעמיינער היינטיגער תקופה בכלל. דער באריכט פרובירט צונויפצוברענגען די באזונדערע מהלכים, קענטעניסן, און שטימונגען איבער חרדישע אידן כדי צו פרובירן פארשטיין גענוי די ווארשיינליכע שינוים מיט אן השערה וועלכע מיר רופן א ״חרדישן מאמענט״. און כאטש מיר צילן פארצושטעלן דאס חרדישע אידנטום לויט אירע אייגענע מושגים, מוזן מיר גלייכצייטיג אנערקענען אז מיר שרייבן אין אלגעמיין פאר א נישט-חרדישע אודיענץ.
די פארשידענע ערליי צוגאנגען און שטודיר-מיטלען פון די ׳חרדישע פארשונג גרופע׳ גייט נאך טיפער ווי די באזונדערע געביטליכע הינטערגרונדן, טרענירונג, אדער מעטאדן. אלס שטודירער פון עניני יהדות און זייענדיג אליין אידן, האבן מיר אונזער אייגענע באציאונגען צו און מיט חרדישע אידן, סיי פון היינט און סיי פון אמאל. און צוליב דעם וואס אין שטודירן אליין איז פארמישט א פאליטישע הינזיכט, און עס ווערט באאיינפלוסט דורך אונזערע אייגענע באציאונגען מיט די מיט וועמען מיר ארבעטן, איז וויכטיג אויך צו אנערקענען אונזער שטעלונג אלס פארשער. צום ביישפיל, עס זענען פאראן צווישן אונז סיי אשכנזים און סיי ספרדים; סיי ארץ ישראל׳דיגער, סיי אייראפעאישער, און סיי צפון אמעריקאנער. מיר האבן צווישן אונז אזעלכע וועלכע האלטן זיך פאר חרדים, אדער מאדערן ארטאדאקסישע, און מאכן זיך א וועג אינ׳ם לעבן אינאיינעם מיט׳ן אנאליזירן זייער אייגענע קהילות. אנדערע האבן פריער באלאנגט צו חרדישע אדער ארטאדאקסישע קהילות און האבן זיי פארלאזן — אן ערפארונג וועלכע האט משפיע געווען אויף זייערע אינטערעסן, קשרים, און אינטעלעקטועלע און פאליטישע אונטערנעמונגען. ווידער אנדערע זענען גאר פרעמד צום חרדישן לעבנסשטייגער, און האבן קנאפ שייכות מיט חרדישע ווירדן, זיטן, התנהגות׳ן און פאליטיק. עס זענען פאראן אויך צווישן אונז אזעלכע וועלכע פאלן נישט אין קיינע פון די קאטעגאריעס בכלל. אין אמת׳ן, האבן אונזערע פארשידענע שטעלונגען וועלכע זענען אויפגעקומען בשעת׳ן שרייבן דעם באריכט געברענגט צו אנגעשפאנטע דיסקוסיעס און חילוקי דיעות איבער דעם טאן, די טעמעס אריינצונעמען, וואס ווערט ״גערעכנט״ גענויע אינפארמאציע, ווי אויך די פאליטישע נושא פון פארטרעטערשאפט. דורכאויס דאס שרייבן, האבן געוויסע פון אונזערע מיטגלידער אונז כסדר דערמאנט אכטונג צו געבן נישט זיך באציען צו חרדישע אידן מיט עקזאטישקייט, אדער פארווישן די אייגנשאפטן פון באזונדערע שיכטן און קרייזן, אדער זיך פארשטעלן אלס פארטרעטער פאר די וועלכע קענען זיך גאנץ פעאיג אליין פארטרעטן.
דאס צוזאמארבעטן מיט אזויפיל מיטארבעטער אויף דעם באריכט האט, בקיצור געזאגט, געפאדערט צוזאמצופלעכטן אונזערע באזונדערע מהלכים אין מחקר, און צו מאכן אינטעלעקטועלע און פערזענליכע פשרות. כדי גענוי צו ערקלערן דעם ״חרדישן מאמענט״ אויף א קלארן, תמצית׳דיגן און פארשטענדליכן אופן האט באדייט אז זיך פאררופן אויף אנדערע שטודירונגען, אריינגערעכנט אונזער אייגענע, האט געדארפט זיין באגרעניצט, און קאמפליצירטע סברות און געשיכטעס האבן געמוזט פארקירצערט ווערן. און גענוי ווי מיר דערמאנען זיך כסדר איבער די פארשידענע סארטן אקאדעמישע צוגאנגען אינערהאלב אונזער גרופע, זענען מיר אויך באוואוסטזיניג איבער אונזערע פארשידענע פערזענליכע דיעות און מטרות וועלכע האבן אויך א השפעה אויף אונזער מחקר. אלס א גרופע מיט שטארקע מיינונגען, איז איינע פון אונזערע מעלות דאס וויליג זיין איבערצוקוקן און ווידער איבערקלערן און זיך מתווכח זיין איבער דאס וואס מיר ווייסן און פון וואנעט מיר ווייסן עס. דאס איז וואס האלט מחקר אויפריכטיג, סיי כלפי די מיט וועמען מיר ארבעטן און סיי כלפי דעם ציבור לייענער.